Celem eksperymentu będzie pokazanie, że każdy zielony liść, kryje w swoich komórkach również inne barwniki. Ich cząsteczki nie są normalnie widoczne, ponieważ przykrywa je duża ilość zielonego chlorofilu. Mimo to, możemy je zobaczyć dzięki zastosowaniu prostej wersji techniki zwanej chromatografią. Metoda ta pozwala na rozdzielenie substancji przy pomocy kawałka papieru oraz mieszaniny rozpuszczalników.

Do wykonania doświadczenia będziecie potrzebować:

Z liści, które wybrałeś usuń wszystkie twarde elementy. Po oderwaniu ogonków i włókien przewodzących rozetrzyj miękkie tkanki w moździerzu, zalewając je niewielką ilością 96% etanolu. Dobrze roztarte liście przenieś do małego słoika. Jeśli zaistnieje taka potrzeba dolej etanolu tak, żeby jego warstwa delikatnie przykryła liście. Zakręć słoik i potrząsaj nim przez kilka minut, pozwalając aby barwniki przeszły do roztworu. W celu pozbycia się resztek liści, zielony roztwór przesącz do szklanki przez sączek zrobiony z bibuły. Z kartki papieru wytnij pasek o szerokości około 4 cm i długości takiej, aby pasował do słoika. Za pomocą cienkiego pędzelka nanieś na środek pasa, ok. 2 cm od krótszego brzegu, niewielką kroplę uzyskanego ekstraktu. Poczekaj aż wyschnie. Czynność powtórz kilkukrotnie tak, żeby uzyskana plamka miała dość intensywny kolor. Pasek włóż do słoika, w którym znajduje się etanol lub izopropanol. Pamiętaj, że ich objętość powinna być niewielka i delikatnie przykrywać dno słoika. Zrobiona na papierze kropka musi znaleźć się powyżej tafli mieszaniny. Górną część paska możesz delikatnie przykleić do słoika za pomocą taśmy klejącej. Następnie zakręć słoik i odstaw go na jakiś czas. Zaobserwuj co się dzieje.

Chromatografia jest techniką, której wynalezienie przypisuje się Michaiłowi Cwietowi, rosyjskiemu biologowi i chemikowi. Naukowiec ten po raz pierwszy rozdzielił barwniki roślinne na kolumnie wypełnionej kredą. Mimo różnicy użytych materiałów zasada rozdziału jest podobna do stosowanej przez nas. Chromatografia opiera się na zastosowaniu dwóch faz: ruchomej (etanol lub izopropanol) i nieruchomej (kartka papieru). Barwniki przenoszone są przez użyty roztwór w sposób zależny od ich właściwości. Dzięki temu po pewnym czasie obserwujemy barwnie prążki znajdujące się na różnej wysokości naszej kartki.

W zielonych liściach roślin dominującym barwnikiem są zielone chlorofile, które widzimy w dolnej części paska. Odpowiednio od dołu są to chlorofile b i a. Barwniki te zaangażowane są w proces łapania kwantów światła. Uzyskana z niego energia wraz z wodą i dwutlenkiem węgla potrzebne są do tworzenia glukozy, która jest pokarmem roślin. Oprócz zielonych chlorofili liście posiadają również inne barwniki, którymi są pomarańczowe i czerwone karoteny oraz żółte ksantofile. Są to tzw. barwniki pomocnicze, które wspomagają pracę chlorofili. Dodatkowo biorą one udział w ochronie liścia podczas wycofywania z niego cennych cząsteczek, co ma miejsce każdej jesieni, tuż przed opadnięciem liści.

Eksperyment przygotował dr Mariusz Gogól.