Każdy człowiek na świecie obarczony jest ryzykiem – w mniejszym bądź większym stopniu – zachorowania na nowotwór. Jednakże informacje na temat prewencji tej choroby i nowych, nowoczesnych metod leczenia podejmowane są już tylko w państwach Europy i Ameryki Północnej. Niektóre części naszego globu nie mają do nich dostępu.

Rzeczywistość osób dotkniętych chorobą nowotworową diametralnie różni się np. w Afryce, a dokładnie w Ugandzie. Nie chodzi jedynie o jakość życia, ale przede wszystkim o dostęp do niezbędnego, specjalistycznego leczenia.

Ukryty problem

Najczęściej występującym rodzajem choroby nowotworowej w Ugandzie jest rak szyjki macicy. Badania, przeprowadzone w lokalnych szpitalach wykazały, że pacjentki dotknięte chorobą do ostatniej chwili zostawały w domu, zamiast udać się po pomoc specjalisty.

– Wielokrotnie próbowaliśmy przekonać kobiety do częstszych badań i samokontroli. Nasze szpitale będą mogły im pomóc tylko wtedy, gdy ich choroba zostanie odpowiednio wcześnie wykryta – opowiada dr Hebert Kalema, starszy ginekolog Regionalnego Szpitala Masaka.

 Rak szyjki macicy występuje najczęściej z powodu zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV), przenoszonego drogą płciową. W miarę rozprzestrzeniania się infekcji, tkanki nie rozwijają się w prawidłowy sposób, co skutkuje wieloma zmianami na poziomie komórkowym.

– Wiele kobiet może nieświadomie żyć z nowotworem szyjki macicy przez wiele lat, zanim zostanie on poprawnie zdiagnozowany – ostrzega swoje pacjentki dr Hebert Kalema. – W większości przypadków ten szczególny typ nowotworu charakteryzuje się określonymi symptomami, które każda kobieta jest w stanie nawet sama rozpoznać. Dlatego tak ważna jest świadomość zagrożenia, by móc jak najszybciej zacząć przeciwdziałać. 

Młodzi ludzie szczególnie narażeni

Niektóre z chorób nowotworowych, szczególnie takie jak rak piersi, prostaty i wątroby, dotykają mieszkańców Afryki w znacznie młodszym wieku niż Europejczyków. – Uważa się, że jest to wynikiem różnic genetycznych, środowiskowych, a także na narażenia na większą ilość infekcji – mówi dr Kalema.

Na oddziale położniczym, co miesiąc wykrywanych jest około 16 przypadków raka szyjki macicy. Niestety, większość pacjentek jest już w zaawansowanym stadium. Ratunkiem jest jedyne centrum onkologiczne w kraju – Uganda Cancer Institute w Mulago, Kampala.

5 minut może ocalić życie

Według ugandyjskiego ginekologa rak szyjki macicy, spowodowany przez zakażenie wirusem HPV, ma duży związek z zakażeniem HIV, szczególnie w przypadku młodych matek.

– Proces identyfikacji potencjalnie zakażonych pacjentek jest prosty i nie wymaga poświęcenia więcej niż 5 minut. Dodatkowo jest on bezpłatny. Każda kobieta może wykonać go za darmo w placówkach zdrowia publicznego. – potwierdza lekarz.

W sytuacji wcześnie wykrytego raka, pacjentka otrzymuje kompleksowy zabieg krioterapii, jedynej metody leczenia tej choroby w Ugandzie. Zabieg obejmuje zamrożenie wszystkich komórek nowotworowych poprzez zastosowanie tlenku azotu, który ostatecznie zabija wirusa.

Akcje edukacyjne mające na celu uświadomienie kobietom problemu nadal nie przynoszą efektów, oczekiwanych przez władze medyczne. Ze względu na ograniczenia finansowe, często nie udaje im się dotrzeć do potencjalnych pacjentek, szczególnie w małych wioskach.